Skocz do zawartości
Gość dayv

[B5] Płyn hamulcowy - jaki, ile, jak wymieniać?

Rekomendowane odpowiedzi

Gość dayv

tak jak w temacie... trzeba go wcisnac troszki by zaczol wytracac predkosc... i czeba go niezle wdusic zeby zaczol ostrzej hamowac... i jest taki jakis dziwny....

to prawda ze nalezy co 2 lata wymieniac plyn hamulcowy?

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach
Gość hha

Taki objaw jest gdy układ hamulcowy jest w jakiś sposób zapowietrzony lub w płyn

hamulcowy zawiera już zbyt dużą ilość wody. Wszelkie publikacje serwisowe, zeszyty

serwisowe i niezależne publikacje informują, że jeżeli zawartośc wody z płynie

hamulcowym przekroczy 2% to kwalifikuje sie od do wymiany. Ja kiedyś w poprzednim

samochodzie dopuściłem do tego, że przez 5 lat nie wymieniałem płynu hamulcowego

i kidyś w środku wakacji przy upalnej pogodzie straciłem na chwilę hamulec.

Poprostu pedał poszedł w podłogę i nic auto jedzie. Na szczęscie było to na

płaskim terenie i prawie bezludnym więc obyło się bez przykrych niespodzianek.

Po powrocie do kraju zmierzyłem sobie procentowy udział wody z płynie hamulcowym

i dowiedziałem się, że 5% płynu to już woda. Oczywiście wymiana była natychmiastowa!!! Od tamtego czasu pilnuję okresu wymian płynu hamulcowego.

 

Co do wymiany płynu w Passacie to uczulam na kilka spraw !!!

 

Po pierwsze, jeśli Wasz Passio posiada ABS, a napewno posiada, oraz dodatkowo

jest on wyposażony w ASR lub ESP to zalecam wymianę płynu hamulcowego tylko

na wysokiej jakości. Nie wchodzi w grę żadna nawet średnia firma. Tylko potentaci

i kozaki w tej branży:

 

ATE, Ferodo, Bosch, Castrol, Motul. Innych producentów nie zalecam.

 

Jeżeli wybierzemy fabryczny płyn firmy ATE to znów uczulam, że nie można

tu zastosować tylko płynu standardowego DOT4 (np. SL) tylko musi to być płyn o nazwie

ATE Typ 200. Z Ferodo płyn hamulcowy o podobnej konsystencji jest Ferodo DOT 5.1 który jest naprawdę dobry a jeszcze niec odporniejszy na wysokie temperatury.

Z Boscha to tylko płyn o nazwie Bosch DOT4 Super HP - OEM Jurid-a. Z Castrola to płyn Castrol Responce DOT4 lub Castrol Responce DOT 5.1 a z Motula też Motul DOT 5.1

 

Ja naprawdę zalecam tylko ATE Typ 200, Ferodo DOT 5.1 oraz Boscha DOT Super HP.

Jak ktoś ma dużo kasy to w miejsce Ferodo lub Boscha niech stosuje Motula DOT 5.1

 

Acha i jeszcze jedna bardzo cenna uwaga. Płyn w Passacie zmieniamy tylko przy użyciu

pompki ciśnieniowej wydmuchując stary płyn hamulcowy. Wymieniamy płyn z jednocesnym przepłukaniem układu. Wlewamy nowy i przeciskamy tak długo aż pojawi się nowy płyn. Wtedy nowy płyn łapiemy do jakiejś butelki by nie skazić środowiska lub poprostu jeżeli jest czysty to może nam się przydać do napełnienia zbiorniczka pod maską. Układ odpowietrzamy absolutnie bez "deptania pedałem hamulca". Oczywiście w wielu ASO tak deptają ale czasami mogą uszkodzić coś w pompie ABS-u. Do odpowietrzania w żadnym przypadku nie trzeba stosować komputera w postaci VAG-a czy VAS-a. Nie dać sie na nic takiego nabrać jak ktoś mówi.

Na koniec odpowietrzania dobrze się upewnić, że w układzie nie zostało wogóle powietrza i zakręcić odpowietrzniki. Teraz pozostajee wygrać sie tylko na jazdę próbną.

 

 

I na koniec niezwykle ważna uwaga. Do całej tej operacji potrzeba 2 litry płynu hamulcowego. Nie jest to żaden wymysł mój czy innej osoby. Tyle poprostu trzeba zużyć na przepłukanie i dokładne wypełnienie układu hamulcowego nowym płynem. Ktoś może zaoszczęscić i kupić 1,5 litra płynu ale to tylko pozorne oszczędności.

 

Pozdrawiam i życzę owocnych wymian płynu hamulcowego ;)

 

HHA

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Płyn hamulcowy jest szalenie higroskopijny. Dodatek zaledwie 1 % wody może spowodować obniżenie temperatury wrzenia płynu hamulcowego aż o 15 %. Do tego trzeba dodać, że obecności wody w płynie nie da się wykryć gołym okiem. Popularne testery płynu hamulcowego umożliwiają dokonanie pomiaru punktu wrzenia płynu bezpośrednio w zbiorniku wyrównawczym.

 

Ponieważ praktycznie nie występuje zjawisko mieszania się płynu, w hamulcu np. tylnego prawego koła, zawartość wody może być nawet trzykrotnie wyższa niż w zbiorniczku wyrównawczym. Woda może dostawać się do płynu hamulcowego najczęściej przez nieszczelności w uszczelnieniach kołnierzowych cylinderków hamulcowych, czy też poprzez zestarzałe giętkie przewody hamulcowe, których ocena jest obowiązkowa podczas każdego serwisu hamulców. Do parametrów określających jakość płynu hamulcowego należy nie tylko punkt wrzenia.

 

Bardzo ważne są również lepkość w temperaturach -40°C i 100°C, właściwości smarne, antykorozyjne, stabilność chemiczna i odporność na parowanie. Nawet niewielkie ilości oleju mineralnego (tłuste ręce, narzędzia) mogą doprowadzić do powstania uszkodzeń uszczelnień w układzie hamulcowym.

 

Płyn hamulcowy jest chemicznie bardzo agresywny. Niszczy nie tylko lakier samochodu ale i skórę rąk oraz ubrania.

 

Częstotliwość wymiany płynu jest podawana przez producenta pojazdu, ale dla jazdy w warunkach górzystych, w wilgotnym terenie (błoto, śnieg), czy wręcz przy sportowym stylu eksploatacji, okresy międzywymianowe należy skrócić. Najlepiej wykonać wymianę płynu na wiosnę, po szkodliwym oddziaływaniu śniegu, soli, błota, np. przy okazji wymiany ogumienia.

 

 

:!: Bardzo polecam przeczytanie tematu:

Technika - Ocena zdatności płynu hamulcowego / Płyn hamulcowy - a sprawność układu hamulcowego - zadania i cechy / Klasy jakościowe płynu hamulcowego / Częstotliwość wymiany płynu hamulcowego / Pomiary / Jaki zastosować - jaki wybrać

 

 

Dla przykładu, opis i właściwości:

 

:!:MOTUL DOT 5.1 BRAKE FLUID

100% syntetyczny płyn do hamulców hydraulicznych i sprzęgieł DOT 5.1 NON-SILICONE BASE. Bardzo wysoki punkt wrzenia 270°C

 

Cena detaliczna za 0,5 l. - 34,- zł (brutto)

 

ZASTOSOWANIE:

Wszystkie rodzaje hydraulicznych hamulców i sprzęgieł.

Zgodny z zaleceniami producentów dotyczącymi DOT 5.1, DOT 4 i DOT 3.

Płyn specjalnie zaprojektowany do układów hamulcowych z ABS.

 

WŁASNOŚCI:

STANDARDY: FMVSS 116 DOT 5.1 NON SILICON BASE & DOT 4 & DOT 3 - SAE J 1703. Wysoki punkt wrzenia na mokro (185°C), wyższy niż w płynach klasy DOT 4 i DOT 3 pozwala na dłuższe użytkowanie tego produktu. Płyny DOT3/DOT 4 i DOT 5.1 mają zdolność do absorbowania wilgoci z powietrza co obniża ich punkt wrzenia a w konsekwencji bezpieczeństwo. Punkt wrzenia na mokro jest reprezentatywny dla płynu po jednym roku użytkowania. Specjalnie zaprojektowany do systemów ABS. Lepkość (820 centypauzów w -40°C) niższa niż w płynach hamulcowych klasy DOT 4 i DOT 3 umożliwia łatwiejszy przepływ płynu w mikrozaworach systemów ABS. Doskonale neutralny dla uszczelnień stosowanych w układach hamulcowych. Właściwości antykorozyjne.

 

ZALECENIA:

Mieszalny z innymi produktami typu DOT 3, DOT 4 i DOT 5.1 NON SILICONE BASE.

Niemieszalny z produktami silikonowymi (DOT 5 silicone base) lub mineralnymi (LHM).

Przechowywać w oryginalnych opakowaniach, dokładnie zamkniętych w celu uniknięcia wchłaniania wilgoci. Produkt agresywny chemicznie w kontakcie ze skórą, farbami lub lakierami. W przypadku kontaktu ze skórą spłukać obficie wodą.

Wymiana: Od 12 do 24 miesięcy zgodnie z zaleceniami producenta.

 

 

 

 

:!:MOTUL RACING BRAKE FLUID 600 FACTORY LINE

100% syntetyczny płyn do hamulców hydraulicznych i sprzęgieł DOT 4

Bardzo wysoki punkt wrzenia 312°C

 

Cena detaliczna za 0,5l. - 50,- zł. (brutto)

 

ZASTOSOWANIE:

Wszystkie rodzaje hamulców hydraulicznych i sprzęgieł wymagających niesilikonowych płynów syntetycznych..

Specjalnie zaprojektowany by wytrzymać wysokie temperatury w trakcie rajdów i wyścigów. Przewyższa standardy DOT 5.1 i DOT 3, z wyjątkiem lepkości w temperaturze -40°C.

 

WŁASNOŚCI:

STANDARDY: FMVSS 116 DOT 4 - SAE J 1703. Bardzo wysoki punkt wrzenia (312°C), przewyższający wskaźniki tradycyjnych płynów klasy DOT 5.1 non silicon base / DOT 5 silicone base oraz DOT 4, co pozwala na skuteczne hamowanie nawet w ekstremalnych warunkach. Skuteczny w czasie deszczu. Bardzo wysoki punkt wrzenia na mokro (216°C), przewyższający wskaźniki tradycyjnych płynów klasy DOT 5.1 non silicon base / DOT 5 silicone base oraz DOT 4. Płyny DOT 3, DOT 4 oraz DOT 5.1 mają zdolność do wchłaniania wilgoci z powietrza, co obniża punkt wrzenia i zwiększa ryzyko wystąpienia zjawiska "korka powietrznego". Punkt wrzenia na mokro jest mierzony przez rozcieńczenie produktu 3,5% wody.

 

ZALECENIA:

Należy uniknąć mieszania z poliglikolowymi płynami hamulcowymi o niższych właściwościach. Nie należy mieszać w z produktami na bazie silikonu (DOT 5) lub produktami mineralnymi (LHM). Przechowywać w oryginalnych opakowaniach, szczelnie zamkniętych w celu uniknięcia wchłaniania wilgoci. Produkt agresywny chemicznie w przypadku kontaktu ze skórą dłoni, farbami lub lakierami. W przypadku kontaktu ze skórą należy spłukać obficie wodą.

 

:!:Info o cenach części i płynów do układu hamulcowego i innych

 

:!:Płyn hamulcowy firmy ATE do układów z ABS i ESP

 

:!:Płyn hamulcowy firmy Castrol Response DOT4 i SRF

 

dane pochodzą: http://www.buybrakes.com/store/MOTUL-8070HCM

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

cholera Panowie i znowu muszę przyklejać ;-)

ale niezły referat! gratuluję obu :641:

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Dopiszę się do tematu, bo ostatnio miałem problem z hamulcami, który mógłby mnie kosztować życie...

 

Zacznę od tego, że pod koniec zimy zaobserwowałem dziwne zachowanie hamulców w samochodzie - zmniejszona efektywność, jakieś dziwne odgłosy tarcia z przednich kół w chwile po mocnym hamowaniu itd. Moje podejrzenie padło na klocki, zwłaszcza, że mechanik uczulał mnie, iż może być ciężko z dojeżdżeniem na nich końca zimy. W związku z tym pierwsze, co zrobiłem, było odwiedzenie najbliższej stacji diagnostyvcznej celem dokonania odpowiednich pomiarów i oględzin. Wynik był w normie (nawet całkiem niezły), więc dałem temu spokój zwalając wszystko na wyobraźnię. Postanowiłem poczekać do pierwszych oznak wiosny i wtedy dokonać dokładnego przeglądu i przeczyszczenia układu.

 

Minęło kilka tygodni, zmieniłem w garażu koła i przyglądnąłem się hamulcom. Zdziwiłem się, bo klocki wydawały się całkiem OK, za to grubość tarcz była za mała. W takim razie sru do mechanika na wizyte celem konsultacji. Umówiono mnie na trzy dni później i w międzyczasie jeździłem normalnie, aż do pewnego momentu, kiedy ruszyło mnie przeczucie. Wracałem z bardzo ruchliwej trasy (miałem sporo mocnego hamowania) i coś we mnie drgnęło, że wypada odwiedzić jeszcze raz diagnostyczną przed wizytą u mechanika. Miałem po drodze, więc od razu zjechałem, auto wpadło w rolki, test przodu OK, test tyłu i... po hamulcach - płyn na podłodze. Parę minut wcześniej i byłbym pewnie zabity.

 

Dojechałem lawirując biegami oraz ręcznym na awaryjnych do mechanika i zostawiłem samochód. Diagnoza? Wbrew pozorom nie przewody, ale aluminiowe (sic!) uszczelki mocujące przewody hamulcowe przy zaciskach. Padły oba tylne koła, więc z obwodu rezerwowego nici. Polecam to sprawdzić, zwłaszcza, że mam tylko 95k km przebiegu i taki motyw wyszedł. Mój mechanik nie mógł uwierzyć, że ktoś tam dał takie uszczelki (wcześniej grzebało tam jedynie ASO przy ostatniej wymianie klocków). Jutro wrzucę fotki winowajców (jak je sól przeżarła).

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach
Gość robcio

Witam. Wymiana płynu była już poruszane na forum, ale nie znalazłem szczegółu, którego nie jestem pewien. W moim autku oprócz ABS jest również ESP. W książce "Sam naprawiam.." w rozdziale dot. wymiany płynu jest uwaga: w samochodzie z układem stabilizacji toru jazdy (ESP) pompa hydrauliczna do regulacji dynamiki ruchu samochodu podczas odpowietrzania powinna być sterowana specjalnym próbnikiem (praca wykonywana w stacji obsługi).

Czy wizyta w ASO jest konieczna? Czy można jakoś samemu lub z zwykłym warsztacie wymienić płyn hamulcowy. Jeśli w ASO to może ktoś wie jaki jest koszt takiej usługi.

Dziękuję i pozdrawiam.

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach
Gość hha

Wizyta w ASO w tym celu jest całkowicie zbędna. To czy auto ma ABS wraz ASR i ESP nie ma tutaj żadnego znaczenia. Najważniejszym jest to, żeby przypadkiem nie odpowietrzać układu poprzez deptanie padału hamulca. Wymianę powinno wykonywać sie przez przeduchiwanie układu hamulcowego a nie przez deptanie. Na początek należy odkręcić wszystkie odpowietrzniki i przecisną sprężonym powietrzem (koniecznie lekkie ciśnienie) układ do wyduchania płynu. Jak zacznie lecieć powietrze to należy wlać nowy płyn. Płynu do Passata potrzeba 2 litrów i ani 100ml mniej. Nowy płyn wlewać i lekko przetłaczać go powietrzem. Jak tylko poziom minimalnie zejdzie to uzupełnić jego stan by nie wtłacząć powitrza w układ. Na początek przepłukać układ ze starego płynu. Po dokładnym i niestety przy autach z ABS i ESP długim i czasochłonnym odpowietrzaniu zakręcić odpowietrzniki lecz nie za mocno. Uzupełnić ewentualnie płyn i wybrać się na małą jazdę próbną.

To było by wszystko w temacie wymiany płynu hamulcowego w autach z ABS, ASR i ESP.

Nie ma tu żadnej filozofii ani nadzwyczajnych technik działania. Uczulam jednak na typ płynu hamulcowego. Do układów ESP w Volkswagenie zastosuj płyn hamulcowy ATE Typ 200.

Poprostu należy pamiętać by układ przedmuchiwać a nie deptać pedałem hamulca. Być możę nic by sie nie stało ale gdyby jednak to uszkodzeniu mogłby ulec tłoczki w pompie ABS.

W trakcie wymiany płynu hamulcowego całkowicie odradzam podpinanie kompa do auta i sprawdzanie ABS-u VAGiem gdyż układ wejdzie w tryb awaryjny i niestety praca na układem nieco się wydłuży.

 

Pozdrawiam przy niedzieli :)

 

HHA

 

PS. Koszt w ASO VW-Audi takiej usługi to około 200zł co ciekawe w ASO Skoda to samo kosztuje 90zł. W/W ceny oczywiście z płynem hamulcowym.

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach
Gość robcio
Na początek należy odkręcić wszystkie odpowietrzniki i przecisną sprężonym powietrzem (koniecznie lekkie ciśnienie) układ do wyduchania płynu

 

OK dziękuję za informację. Nie jestem mechanikiem więc może głupie pytanie, ale zadam.

Gdzie podłączyć sprężone powietrze. Chodzi mi tak w praktyce. Czy np do zbiorniczka po uszczelnieniu wlewu ?

 

Dzięki jeszcze raz i pozdrawiam.

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach
Nie jestem mechanikiem

Ja też nie i dlatego wybrałbym się do ASO skody, bo tam taniej i nie martwił się ewentualnymi konsekwencjami popełnienia błędu. Rozumiem, że każdy liczy złotówki, ale mając autko tej klasy należy liczyć się z koniecznością ponoszenia pewnych kosztów eksploatacyjnych.

Marek w ASO VW w Warszawie zapłacił 160 zł brutto (płyn+robota+kawa w cenie)

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach
Gość hha

Powietrzem oczywiście przepycha się płyn przed zbiorniczek wyrównawczy. Ja mam już końcówki od dawna ale Wy pewnie nie macie ani końcówek ani kompresora, co? :)

 

Polecam ASO Skody lub jakiś fajny zaufany warsztat jakiegoś znajomego itp.

 

HHA

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach
Gość robcio

OK płyn wymieniony - wszystko OK

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach
Gość hha

Jakim sposobem to robiłeś. Wedle moich wskazówek czy inaczej ?

 

HHA

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach
Gość ddisel
Nie jestem mechanikiem

Ja też nie i dlatego wybrałbym się do ASO skody, bo tam taniej i nie martwił się ewentualnymi konsekwencjami popełnienia błędu. Rozumiem, że każdy liczy złotówki, ale mając autko tej klasy należy liczyć się z koniecznością ponoszenia pewnych kosztów eksploatacyjnych.

Marek w ASO VW w Warszawie zapłacił 160 zł brutto (płyn+robota+kawa w cenie)

 

 

a ile Kolega zapłacił w skodzie i czy to było w warszawaie, bo też się szykuje do wymiany?

 

pozdrawiam.

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Jeszcze nie płacił, obiegowa opinia tak podaje :629: . ASO Skoda i Seat tańsze od VW.

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach
Gość ddisel

Seat na Bemowie 140PLN z płynem i najbliższy termin za 2 tygodnie :622: . Także się cenią-niewielka różnica w porównaniu do VW. Zobaczę w skodzie.

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach
Gość ra11

Może wtrące słówko. Czy jesteście pewni, ze w autoryzowanym serwisie robią odpowietrzanie układu hamulcowego? Widzieliście to na własne oczy? Bo z moich obserwacji wynika że wymiana płynu hamulcowego polega na:

pierwsze primo: odkręceniu wlewu zbiorniczka,

drugie primo: wyciągnięcie strzykawką z wężykiem całą jego zawartość, ile się da,

trzecie primo: wlanie nowego płynu do stanu max

czwarte primo ultimo: zakręcenie zbiorniczka.

Tak była przeprowadzona wymiana płynu hamulcowego w ASO (nie VW ale podobnej klasy auto). Fakt że był to przegląd po 60 tys, może dlatego.

Z drugiej strony miernikiem prawidłowego stanu płynu hamulcowego jest tylko temperatura wrzenia, (no i oczywiście czystość) więc jeśli nie jest zabrudzony to nie ma chyba konieczności wymiany całości jeśli regularnie sie wymienia. 150 zł za wymiane to chyba lepiej dla kieszeni i dla samochodu wymieniać co drugi sezon tą metodą.

Co sądzicie na ten temat?

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach
Gość slawek

Ja na pewno bym nie patrzył na fusy w kawie,gdy "wymieniają" mi płyn hamulcowy i każdy inny z resztą.

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Ja naprawdę zalecam tylko ATE Typ 200,

HHA

 

W ofercie ATE jest jeszcze płyn o nazwie ATE SL.6 Piszą że jest specjalnie do samochodów z ukłedem ESP.

Można go stosować , czy lepiej ATE typ200 ?

W moim 3B ?

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

 

 

I na koniec niezwykle ważna uwaga. Do całej tej operacji potrzeba 2 litry płynu hamulcowego. Nie jest to żaden wymysł mój czy innej osoby. Tyle poprostu trzeba zużyć na przepłukanie i dokładne wypełnienie układu hamulcowego nowym płynem. Ktoś może zaoszczęscić i kupić 1,5 litra płynu ale to tylko pozorne oszczędności.

 

 

hm ja jak wymienialem hamulce to od razu wymienialem plyn na ferodo dot 5.1 i czytalem wczesniej watek Haniego ze tzreba 2 litry na pelna wymiane z przeplukaniem ukladu dlatego zakupilem 2 litry tegoż płynu. Zdziwienie bylo jednak wielkie przy wymianie gdyz weszlo mi troche ponad litr :przestraszony: Kazde kolo bylo pojedynczo odpowietrzane i sam widzilem ze lecial juz tam bialy plyn gdyz taka kolor ma ferodo a wczesniej bym żółty. Wiec jak ma te 2 litry tam wejsc???

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Dołącz do dyskusji

Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.

Gość
Dodaj odpowiedź do tematu...

×   Wklejono zawartość z formatowaniem.   Przywróć formatowanie

  Dozwolonych jest tylko 75 emoji.

×   Odnośnik został automatycznie osadzony.   Przywróć wyświetlanie jako odnośnik

×   Przywrócono poprzednią zawartość.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz bezpośrednio wkleić grafiki. Dodaj lub załącz grafiki z adresu URL.


×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Korzystając ze strony akceptujesz nasz Warunki użytkowania oraz Polityka prywatności